Wacław Aleksander Maciejowski

"Legendy i pieśni ludu polskiego nowo odkryte"

I. PIEŚNI czyli LEGENDY.

1. O MŁODÉJ GRZESZNICY.

A w sobotę po obiedzie

Chodził Pan Jezus po kolendzie,

I napotkał dziewkę w lesie,

A ta dziewka wodę niesie.

"Dziewko, dziewko, daj téj wody,

Ochłodzę się z téj ochłody."

- "Jabym, Panie, wody dała,

Ale z drzewa liścia napadała,

Kiéj nieczysta." - "Dziewko, dziewko,

Kiejbyś ty taka była czysta,

Jak ta woda przezroczysta!

Trojeś dziatków porodziła

I w téj wodzie potopiła,

I samaś się w niéj umyła.

Dziewka się tak przelękła,

Na kolana aż uklękła. -

"Dziewko, dziewko, nie lękaj się,

Do kościoła, spowiadaj się,

Do kościoła, do spowiedzi,

A siedzi tam kapłan Boży."

Dziewka próg przestępuje,

Ziemia się pod nią rozstępuje.

Tam się długo spowiadała,

Aż się w proch rozsypała.

I przyjechał coś za pan,

W takiéj postaci jak szatan.

I złapał ci ją za włosy,

Wrzucił ci ja w grób najgłębszy.

Trzydzieści lat trzy płynęło,

Wyrosła na niéj mogiła,

Wyrósł ci na niéj róży kwiat

I zapłakał jéj cały świat.

Wyrosła na niéj lilija,


Zapłakała matka miła.

"Matko miła nie płacz ty mnie,

Masz tam w domu jeszcze ich dwie,

Karz je tam lepiéj jako mnie:

Boś ty mnie źle karała,

W wszelkim mym grzechu ostała."

2. O DUSZACH.

Wstały dusze, zapłakały.

I na smętarz zawołały:

"Smętarz, smętarz, przyjmij ty nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas".

- "A wyśta się nie słuchały,

W wszelkim grzechuśta ostały".

Wstały dusze, zapłakały,

I na kościółzawołały:

"Kościół, kościół, przyjmij ty nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas".

- "A wyśta się nie słuchały,

W wszelkim grzechuśta ostały."


Wstały dusze, zapłakały,

I na ziemię zawołały:

"Ziemio, ziemio, przyjmij ty nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas".

- "A wyśta się nie słuchały,

W wszelkim grzechuśta ostały."

Wstały dusze, zapłakały,

I na lasy zawołały:

"Lesie, lesie, przyjmij ty nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas".

- "A wyśta się nie słuchały,

W wszelkim grzechuśta ostały."

Wstały dusze, zapłakały,

I na ogień zawołały:

"Ogień, ogień, przyjmij ty nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas".

- "A wyśta się nie słuchały,

W wszelkim grzechuśta ostały."

Wstały dusze, zapłakały,

I na wodę zawołały:

"Wodo, wodo, przyjmij ty nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas".

- "A wyśta się nie słuchały,

W wszelkim grzechuśta ostały."

Wstały dusze, zapłakały,

I na obłok zawołały:

"Obłok, obłok, przyjmij ty nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas".

- "A wyśta się nie słuchały,

W wszelkim grzechuśta ostały."

Wstały dusze, zapłakały,

I na piekło zawołały:

"Piekło, piekło, przyjmij ty nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas."

A tam w piekle radzi byli,

I na szerz drzwi otworzyli.

Ten najstarszy paszczę rozdarł,

Wszystkie duszyczki poźreć chciał.

A one się tak przelękły,


Na kolana aż uklękły.

"Najświętsza Panno ratuj nas,

Bo Pan Jezus nie wié o nas".

Najświętsza Panna usłyszała,

Czém najprędzéj przybieżała,

Płaszczykiem je swym odziała:

"Pietrze, Pawle, pójdź po klucze,

Roztwórz wrota, puść te dusze."

3. O GRZESZNIKACH.

O święta Polsko, co słychać o tobie,

Śliczne klejnoty utraciłaś sobie.

Ziemia teraz nie rodzi, jak przedtém rodziła,

Czy jéj zakazano, czy się wypleniła?

Ni jéj zakazano, ni się wypleniła.

Bo sama przez się nie będzie rodziła.

Bo przedtém stary lud brzydził się czartami,

Teraz młode dziatki liczą tysiącami.

I liczy, liczy, chodzi po ulicy,

Ojciec, matka słyszy, rózgą nie oćwiczy.


Żebyś ty matko rózgą dziatki siekła,

Wybawiłabyś swoją duszę z piekła.

Ale ty matko rózgi na dziatki żałujesz,

W piekle na siebie smołę gotujesz.

Matka u córki miejsca nie zagrzeje,

Bo się w jéj domu złe przekleństwo dzieje.

"Oj córko, córko, gdzieś tego nawykła,

Bodajżeś była w mym żywocie znikła.

Wykarmiłam cię swojemi piersiami,

Co spojrzę na ciebie, zaleję się łzami."

Brat swego brata domu nie nawidzi,

Bo się bogaty ubogiego wstydzi.

"Oj bracie, bracie, nie wstydźma się siebie,

Na tamtym świecie przyjdziema do siebie."

Siostra u siostry domu nienawidzi,

Bo się bogata za ubogą wstydzi.

"Oj siostro, siostro, nie wstydźma się siebie.

Na tamtym świecie przyjdziema do siebie.

Oj siostro, siostro, pamiętaj na moje sierostwo,

Nędzić mię biéda, biéda i ubóstwo".

Siostra uboga na niebie króluje.

Siostra bogata w piekle się gotuje.

Przyszedł ojciec do syna, prosi o wspomożenie,

Syn na ojca spojrzał, złe na nim odzienie.

"Oj synu, synu, masz wszystkiego dosyć,

Nie odrzekajże się tego chleba prosić."

Idą ci tam idą te anielskie wody,

Prosi się syn u ojca o kropelkę wody.

"Oj synu, synu, choćbym ci dał cale morze,

Już tobie synu w piekle nie pomoże".

O Boże, Boże z nieba wysokiego,

Racz nie opuszczać ojca ubogiego.

4. O SIEROCIE I MACOSZE.

Chodziła sierota po wsi,

Obsiedli ją źli psi.

Nie umiał się kto obrać

Sieroteczkę ognać.

Obrał ci się obrał

Sam Pan Jezus z nieba,

Kawałeczkiem chleba.

"Oj sieroto gdzież ty idziesz?"

- "Idę stukać, pukać,

Mojéj matki szukać."

- "Ty tam matki nie znajdziesz,

Bieżże na zielony smętarz,

Twoja matka leży

Prosto w wielki ołtarz."

- "Kto tam chodzi po moim grobie?"

"Ja, matulu, puśćcie mnie do siebie."

- "Cóż sa będziesz jadła,

Cóż sa będziesz piła?"

"Będę piasek jadła,

A wodeczkę piła."

- "Bieżże do swojéj macochy,

Niech ci koszulę wypierze."

- "A jak ci mi pierze,

Na pół ze mną(tak) zedrze.

A jak ci mię myje,


Nakręca mi szyję;

A jak ci mię czesze.

Po ziemi mię wlecze;

A jak ci mię plecie,

Izbę mną zamiecie.

Swoim dzieciąteczkom

Jagiełki w mleczku gotuje,

A mnie sieroteczce

Jeno w skorupeczce,

Jeszcze nie wiele!....

Swoim dzieciąteczkom chleba z masłem daje,

A mnie sieroteczce umacza w popiele.

Swoim dzieciąteczkom na łóżeczku ściele,

A mnie sieroteczce barłożku nie wiele.

Swoim dzieciąteczkom poduszeczki ściele,

A mnie sieroteczkę płachetką odzieje."

Oj przyszło, przyszło dwóch aniołków z nieba.

Wzięli sierotkę na rączkach do nieba;

Oj przyszło, przyszło dwóch czartów z piekła,

Porwali na pazurach macochę do piekła;

Posadzili ją na żelaznym stolcu,

Dali jéj pić smoły, siarki, w opalonym garcu.

" Żeby ja się na tenta świat wróciła,

Nie takby ja sierotce życzyła.

Nóżkibym umyła,

A brudbym wypiła.

Już nie rychło, nie rychło, już się zamkła klamka,

Mogłaś wtedy życzyć, kiedyś była matka.

5. PIEŚŃ O Św. HELENIE.

Święta była, święta Halina,

Szukająca świętego syna,

I napotkała zieloną łączkę,

A na téj łączce troje żydowie.

"Wyście żydowie Boga-ście męczyli."

- "O nie my, nie my, starsi tam byli.

Widzisz ty Halino wysoką górę,

A na téj górze klasztorfundują,

A w tym klasztorze trzy groby stoją:

W piérwszym grobie Pan Jezus leży,

A w drugim grobie Matka Najświętsza,

A w trzecim grobie święty Jan klęczy.

Przed Panem Jezusem organy grają,

Przed Matką Najświętszą świece się palą,

Przed świętym Janem lilija kwitnie,

A z téj lilij ptaszek wylata:

Nie jestto ptaszek, tylko syn Boży,

Co sie narodził na ten świat Boży.

6. PIEŚŃ O OBRAZIE N. P. M. CZĘSTOCHOWSKIÉJ.

Święty Łukasz anielista

Prosił Boga Jezu-Chrysta,

Żeby obraz wymalować,

I cześć, chwalę Bogu oddać.

Malował go czas nie mały,

Dwadzieścia lat cztéry były,

Nie mógł ci go wymalować,

Aż się musiał nad nim zdrzymać.

Najświętsza Panienka przemówiła,

Aż Łukasza obudziła:

"Wstań Łukaszu spracowany,

Już twój obraz malowany.

Zaprzągajcie konie, woły.

Weźcie obraz do Częstochowy.

Wieźcie go tam przez ciemny las,

Bo tam słońca nigdy nie masz.

Wieźcież go tam na góreczkę,

Na zieloną muraweczkę.

Na zieloną, na zieloną,

Co tam nigdy nie sieczoną.

Będą ci tam z każdéj strony,

Będzie obraz uwielbiony.

Ślepi, chromi, trędowaci,

A sam Pan Bóg z nieba płaci.

Płaci, płaci, płaci jeszcze,

Kto nawiedzi święte miejsce,

Kto nawiedzi obraz czysty,

W niebie odpust wiekuisty."

Cztérech zbójców przyleciało,


Obraz święty szarpać chciało,

"Stójcie zbójcę, nie szarpajcie,

Bo tu marnie wyginiecie."

A zbójce się tak polękali,

Aże krzyżem popadali.

A tam w piekle karę dają,

Octem, żółcią napawają.

A tam w piekle ścielą łoże

Ostre brzytwy, szydła, noże.

II. MODLITWY.

1. MODLITWA PORANNA.

Stoi rószczka kwitnąca,

Przed Panem Jezusem widząca.

Widzę Cię, mój Jezu, przez kapłańskie ręce,

Kapłan Pana Jezusa piastuje,

Moja się dusza raduje.

Raduj się raduj duszo w ciele

Ku lekkiemu skonaniu,

Ku dusznemu zbawieniu.

Ja pójdę we drzwi,

Pan Jezus na mnie wejrzy.

Najświętsza Panienka siedzi za stolikiem,

Przed nią zloty kielich stoi.

Kto te kielichy pijać będzie.

Będzie się Bogu ofiarować.

Najświętsza Panienka poszła do Ogrójca,

Napadła świętego Jana.

"O Janie, a mój Janie,

Nadałeś mi smutku i żałości!

A ten smutek przysięgać będzie,

Na wiek wieków z nami będzie."

- "Najświętsza Panienko, gdzież idziesz?"

"Do tych, co rano śniadają,

Co krzywo przysięgają."

- "Najświętsza Panienko, odpuść im." -

"Nie odpuszczę, aż pójdą po cierniu kolącym,

Po kamieniu gorącym".

Przybądź nu ratunek Święty Ojcze Antoni,


Niech przed Bogiem Twoja prośba broni.

I niech z Bogiem, z Duchem w niebie,

Mam przy sobie Ciebie,

Aż na wieki wieków. Amen.

2. DRUGA MODLITWA PORANNA.

(W piątek i w niedzielę śpiewywana).

Przed świtaniem kurzy pieli,

Usłyszeli Matkę Bożą;

A ona szła rajską drogą,

Niesła księgi na lewicy,

A Jezusapo prawicy.

Napotkała Ewanieliją:

"Gdzie to idziesz Panno Maryo?"

- "Do kościoła na jutrznią,

Z jutrzni na ranną mszą.

Z rannéj mszy na wielką."

Kto tę modlitwę będzie mówił w piątek do kośnicy, w niedzielę do rannéj mszy, nie będzie ten w piekle gorzał, ani w wodzie tonął. Amen.

3. MODLITWA WIECZORNA.

Idę ja spać,

Nie mam sobie co posłać,

Pościelę sobie świętą Anielę,

Świętym się krzyżem odzieję.

Ciebie się czarcie nie boję,

Pójdę pod Bożą mękę,

Wezmę sekwię w rękę.

Tyś moja obrona

Z ciężkiego kamienia.

Ustąpcie wszyscy źli

Z czterech kątów, piąte drzwi.

Będzie tu Najświętsza Panna nocowała

Z anielami, dziewicami.

Otworzył się nowy grób,

Wejrzał na mnie sam miły Bóg:

"Czego pożądasz grzeszny człowiecze?"

- "Pożądam lekkiego skonania,

A po śmierci dusznego zbawienia."

Przybądź na ratunek święty ojcze Antoni.

4. DRUGA MODLITWA WIECZORNA.

Idę ja spać,

Nie może mi się nic złego stać.

Pan Jezus mię chrzci.

Najświętsza Panienka miłowała,

Święta Anna wianki zmiatała.

Moja Panno wierna mocy,

A strzeżże mię do północy,

Matka Boska do świtania,

A Pan Jezus do skonania. Amen.

5. TRZECIA MODLITWA WIECZORNA.

Święty Antoni, kochany patrunie,

Ty Pana Jezusa najmilszy piastunie,

O piastuj, proszę cię, grzeszną duszę moją,

Którą Ci oddaję pod opiekę Twoją.

Jezus mój drogi stoisz przy drodze,

Rozpięty srodze.

Przy śmierci mojéj

Strzeż duszy mojéj,

Strzeż mię do końca,

Bądź mi obrońca.

Bądź w pogotowiu

W mojemu zdrowiu.

Kto się zasadzi,

Zły człek nie wadzi,

Jest anioł ze mną

I stróż przedemną.

Cześć Bogu, chwała na wysokości!

O Jezu mój najukochańszy,

O kwiatuszku najśliczniejszy,

Oblubieńcze mój kochany,

Nadareście spodobany!

Nie opuszczaj służebnice,

Weź odemnie moje serce,

Abym Cię miłowała,

Z tobą wiecznie królowała.

Mieszkał tu sam Pan Bóg święty,

Z wszystkiemi świętymi

Aniołami Bożymi. Amen.


6. MODLITWA DO Św. ANIOŁA STRÓŻA.

Mój Jezu najsłodszy!

Spij ze mną we dnie i w nocy,

Kiedy spisz, duszyczka moja czuje,

Serce się raduje.

Aniele Boży Stróżu!

Odstąp czarcie przeklęty,

Bo tu mieszka anioł święty.

Aniele święty, kochanie moje,

Tobie ci się oddaję

Pod opiekę Twoją,

Żebyś mię strzegł, rządził, bronił,

I do żywota wiecznego doprowadził. Amen.

7. MODLITWA O USKROMIENIE.

Najświętsza Panienka synka miała.

Do kościołka z Nim bieżała.

Do kościołka na ranną mszą,

A z rannéj mszy na wielką mszą,

A z wielkiéj mszy na nieszpory,

A z nieszporów do Bożego stołu.

A ten stół pozłacany,

Sam Pan Jezus siedział na nim.

Żebyś mi dał Boże z téj główki uskromienie.

Pietrze, Pawle, bieżcie powiadajcie

Małemu, dużemu,

Kto te modlitwę będzie mówił w piątek i w niedzielę, będą mu sie rajskie wrota rozpierały,a piekielne zamykały aż na wieki wieków. Amen.

8. MODLITWA DO Św. BARBARY.

Swięta Barbaro, perło Jezusowa.

Któraś grzesznica do nieba gotowa,

Przybądź konającemu,

Do śmierci smutnemu.

O Jezu, Jezu, Tyś nadzieja moja,

O wieszże dobrze, że ja sługa Twoja.

Służę ci, służę, służyć obiecuję,

Na tym tu świecie z Tobą rezentuję.

Światło miłości,

Światło przebiegłości.

Jak ci moja dusza będzie z ciała wychodziła,

Proście, Michale, żeby nie zbłądziła.

Michale Archaniele, nie podajcie jéj ta

Na czartowskie płomienie.

Kiedy sam Pan Jezus na prawicy siędzie.

Czarci ustąpcie, bo nie o was rada.

Czarci ustąpili, zawołali "biada!"

O sędzio sprawiedliwy!

Narodził się Jezus u Matki świętościwéj.

O Matko świętościwa,

Jeszczem ci takiéj męki nie widziała,

Jak ją teraz widzę.

Do krzyża przybitego,

Octem, żółcią napojonego!

Ą cóż to ta w mojém sercu czuję,

Że kapłan Pana Jezuska piastuje.

Piastujże, piastuj aż na wieki wieków. Amen.

Kto tę modlitwę będzie odmawiał trzy razy na dzień do świętéj Barbary, nie będzie umierał przez jéj ofiary.

9. POWITANIE MIESIĄCA NA NOWIU.

Witam cię witam miesiącu,

Niebieski dziedzicu.

Tobie światło, z gwiazd korona,

A mnie zdrowie i fortuna.

Witam cię, witam miesiącu nowy,

Żeby nas nie bolały głowy.

Zdrowaś Marya i t. d.